Na skrzyżowaniu edukacji seksualnej i ewolucji technologicznej mamy do czynienia ze zjawiskiem, które głęboko zmieniło sposób, w jaki społeczeństwo, a zwłaszcza młodzi ludzie i nastolatkowie, angażuje się w seksualność: cyfrową pornografię.
Pornografia przeszła znaczącą ewolucję, wpływając na sposób, w jaki młodzież uzyskuje dostęp do treści seksualnych i je przyswaja. Niniejszy artykuł ma na celu przegląd tej transformacji w ostatnich latach i jej wpływ na rozwój seksualny nastolatków.
Cztery „A”
Przeanalizujmy to, co nazywam czterema „A” pornografii: (asccessibility, addiction, anonymity, atypical) dostępność, uzależnienie, anonimowość i nietypowość. Refleksja nad tymi czterema elementami i ewoluującym pejzażem świata pornografii rzuca światło na złożoność i wyzwania stojące przed młodymi konsumentami pornografii. Przejście z formy drukowanej na cyfrową nie tylko zmieniło sposób, w jaki konsumujemy treści seksualne, ale także wpłynęło na to, jak młodzi ludzie rozumieją seks i intymne relacje.
Dostępność
Era cyfrowa zdemokratyzowała dostęp do pornografii w sposób wcześniej niewyobrażalny. Konsumenci mogą przeglądać wiele treści za pomocą jednego kliknięcia. W niczym nie przypomina to barier napotykanych w latach 90-tych XX wieku, kiedy zdobywanie treści erotycznych wymagało determinacji i podejmowania trudnych decyzji. Najpierw trzeba było znaleźć wypożyczalnię wideo, a następnie zebrać się na odwagę i udać do sekcji „zastrzeżonej”, w której znak wyraźnie informował, że jest ona przeznaczona tylko dla osób powyżej 18. roku życia. Odbierałeś/-aś film, wiedząc, że po drugiej stronie lady znajduje się osoba świadoma tego, że postanowiłeś/-aś dobrze się bawić. Jeśli byłeś/-aś pełnoletni/pełnoletnia, musiałeś/-aś znaleźć prywatną przestrzeń i wreszcie urządzenie do odtwarzania filmu. Gdy udało Ci się pokonać wszystkie te bariery, mogłeś/-aś naprawdę zanurzyć się w tej magicznej chwili. Nie trzeba dodawać, że dla niepełnoletnich osiągnięcie tego punktu było prawie niemożliwe.
Obecnie dostęp do takich treści jest darmowy. Wystarczy komputer, tablet lub urządzenie mobilne, do którego wielu niepełnoletnich ma akces w bardzo młodym wieku. W rzeczywistości w wielu przypadkach nie ma potrzeby, aby aktywnie szukać takich treści: są one bezpośrednio prezentowane przez “wyskakujące okienka”, prywatne wiadomości lub reklamy zachęcające do oglądania treści erotycznych.
Uzależnienie
Seks zawsze okazuje się uzależniający. Różnica między umiarkowaną lub zdrową konsumpcją a uzależniającą polega na ilości i jakości spożywanego produktu. Jeśli odbywa się to regularnie, a jego jakość jest niezwykle dopaminergiczna, uzależnienie pojawia się szybko. Nasz mózg pragnie i pożąda seksualności, a możliwość wizualnego zaspokojenia fantazji jest niewątpliwie atrakcją dla każdego człowieka. Nawet jeśli nie ma na początku zainteresowania oglądaniem, od momentu wizualizacji istnieje ryzyko, że mózg będzie domagał się więcej treści, a nawet bardziej intensywnych i “mocniejszych” w przekazie. Jest to szczególnie niebezpieczne u młodych osób, ponieważ dorastający mózg jest znacznie bardziej podatny na takie wpływy.
Anonimowość
Anonimowość, podstawowa cecha doświadczenia pornograficznego, uległa drastycznej zmianie. Lata temu jedyną osobą, która mogła Cię osądzić, była ta za ladą wypożyczalni wideo. Teraz istnieje fałszywe poczucie, że z intymnego zakątka, który wybrałeś/-aś, nikt nie będzie wiedział, co robisz, ale jest to dalekie od prawdy. Przez większość czasu następuje wymiana darmowych treści na owe niesławne ciasteczka. Oznacza to udostępnianie wszystkich informacji bez ograniczeń, aby branża mogła dokładniej wykorzystać nasze gusta i preferencje. Utrata anonimowości rodzi nowe pytania dotyczące prywatności, bezpieczeństwa i kształtowania tożsamości seksualnej w hiperpołączonym świecie.
Nietypowość
Ewolucja pornografii poszerzyła zakres doświadczeń i praktyk przedstawianych na ekranie. Kluczowe jest rozważenie, w jaki sposób wpływa to na postrzeganie seksualności wśród młodzieży. Młody ludzki mózg charakteryzuje się ciągłym poszukiwaniem nowości i wrodzoną ciekawością. W tym miejscu obecna pornografia oferuje szeroką gamę treści, ciał, przestrzeni, gier i praktyk, zapewniając, że użytkownik nigdy się nie nudzi. Elementy nowości i zaskoczenia szybko rozbudzają potrzebę konsumpcji. Jeśli treść jest wysokiej jakości, może być nawet pouczająca, ale jeśli tak nie jest, może dojść do poważnego pomieszania rzeczywistości z fikcją. Młode osoby budują fałszywe wzorce, do których dążą w swoim realnym życiu, a frustracja związana z niemożnością osiągnięcia tej idealnej wizji nasila uzależnienie w dążeniu do satysfakcji.
Strategie zapobiegania i wsparcia
Niezbędne jest, aby społeczeństwo otwarcie oraz z empatią rozpoznawało i zajmowało się uzależnieniem od pornografii wśród młodych ludzi. Zrozumienie czynników ryzyka i ich rzeczywistego wpływu pomaga opracować strategie zapobiegania. Kluczem do tego jest edukacja, komunikacja i ciągłe wsparcie zarówno w domu, jak i w szkole, umożliwiające młodym ludziom odkrywanie swojej seksualności w zdrowy i świadomy sposób w swojej grupie rówieśniczej.
Niezbędne są programy edukacyjne, które odnoszą się do seksualności w sposób odpowiedzialny i z szacunkiem, zapewniając niezbędne narzędzia do zrozumienia i docenienia różnorodnych doświadczeń. Prawdziwe, dokładne i wyważone informacje na temat seksualności mogą pomóc przeciwdziałać oczekiwaniom zniekształconym przez nadmierną konsumpcję pornografii.
Kluczowe znaczenie ma promowanie otwartego i opartego na zrozumieniu dialogu, bez osądzania. Bezpieczna i pełna zaufania przestrzeń do omawiania wszystkich aspektów ludzkiego doświadczenia seksualnego może mieć fundamentalne znaczenie w zapobieganiu uzależnieniom i rozwiązywaniu potencjalnych problemów.
Korzystanie z narzędzi do filtrowania i ograniczania treści na urządzeniach elektronicznych może być praktycznym środkiem kontroli dostępu do pornografii, zwłaszcza młodych osób. Ponadto niezbędne jest kształcenie w młodych ludziach umiejętności takich jak samokontrola i krytyczne myślenie podczas korzystania z narzędzi cyfrowych.
W przypadkach, w których dysfunkcje seksualne wywołane pornografią zaczynają wpływać na codzienne życie młodego człowieka, poszukiwanie wsparcia terapeutycznego ma kluczowe znaczenie. Terapia może pomóc zrozumieć podstawowe przyczyny stojące za nadmierną konsumpcją i opracować strategie zdrowszego zachowania.
Zapobieganie uzależnieniu od pornografii wymaga wspólnego wysiłku zarówno młodzieży, jak i dorosłych. Rodziny, szkoły, organizacje młodzieżowe i różne podmioty mogą odgrywać aktywną rolę, organizując warsztaty, konferencje, doradztwo i podejmując działania promujące znaczenie zdrowej, zrównoważonej, świadomej seksualności.
Autorka: Vanesa García Navarro (seksuolożka)
Dla projektu Erasmus+ Alex: the SexEdBot
@tusexualidadconsciente
@amics.eu